Extrusief gesteente
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Extrusief gesteente, ook wel uitvloeiingsgesteente of vulkanisch gesteente genoemd, is stollingsgesteente dat aan het aardoppervlak wordt gevormd door snelle afkoeling en stolling van lava.
Omschrijving
Extrusief gesteente ontstaat wanneer magma bij een vulkaanuitbarsting het aardoppervlak bereikt en als lava stolt. Door de snelle afkoeling aan de lucht of in water hebben kristallen weinig tijd om te groeien, wat resulteert in een fijnkorrelige of zelfs glasachtige structuur, in tegenstelling tot de grovere kristallen in dieptegesteenten die langzamer onder het aardoppervlak stollen. Vulkanisch gesteente kan bestaan uit kristallen of glas. Bekende voorbeelden zijn basalt en rhyoliet. Ook andesiet en obsidiaan vallen onder extrusieve gesteenten. Obsidiaan is een voorbeeld van vulkanisch glas dat ontstaat bij zeer snelle afkoeling. De textuur van extrusief gesteente kan afanitisch zijn, waarbij de kristallen te klein zijn om met het blote oog te zien.
Toepassingen en eigenschappen
Basalt, een veelvoorkomend extrusief gesteente, wordt in de bouw gebruikt vanwege zijn duurzaamheid en sterkte. Toepassingen omvatten onder andere straatstenen, funderingen en gevelbekleding. Basaltlava, een poreuze variant van basalt, is door zijn stroefheid veel gebruikt voor vloeren en trappen, en is zeer vorstbestendig en bestand tegen zuren. Basaltvezels, gemaakt van gesmolten basaltgesteente, worden gebruikt als versterking in composietmaterialen in de bouw, bijvoorbeeld in wapening voor betonstructuren zoals bruggen en gebouwen, en als alternatief voor staalwapening vanwege betere corrosiebestendigheid en thermische stabiliteit. Ze kunnen ook worden toegepast in ruwe omgevingen zoals chemische fabrieken.
Vergelijkbare termen
Intrusief gesteente
Gebruikte bronnen: